Bij waterschap De Dommel maar ook bij de andere Brabantse waterschappen is ingraven van de knolcyperus sinds begin 2020 omarmd als de manier waarop zij proberen het probleem van dit plantje op hun eigendommen aan te pakken.
Knolcyperus op eigendommen van waterschap De Dommel? Zand er over! Deze zin lijkt figuurlijk bedoeld om aan het “probleem” knolcyperus een einde te maken, maar niets is minder waar: bij de Dommel proberen we op deze manier letterlijk een einde te maken aan de knolcyperus. Bij waterschap De Dommel maar ook bij de andere Brabantse waterschappen is ingraven namelijk sinds begin dit jaar omarmd als de manier waarop zij proberen het probleem van dit plantje op hun eigendommen aan te pakken.
Goed nabuurschap
Bestrijding van knolcyperus (Cyperus esculentus) op onze eigendommen is vooral belangrijk omdat we goed nabuurschap nastreven en we willen voorkomen dat dit plantje zich vanuit onze eigendommen verplaatst naar een naastliggend landbouwperceel. Als wij ergens in onze sloten of op onze onderhoudspaden deze ongewenste gast op het spoor komen dan begraven we de betreffende planten, inclusief hun knolletjes. Vooral deze laatste zijn belangrijk omdat zij voor de voortplanting zorgen.
Effectieve methode
We graven daarvoor een kuil op ons eigendom en stoppen de volledige plant in deze kuil en dekken die af met minimaal één meter grond. Daarbij is het belangrijk dat we nauwkeurig werken: we moeten er voor zorgen dat alle knolletjes ook echt één meter diep onder het zand zitten en blijven zitten! De methode is wettelijk toegestaan omdat dit een effectieve methode is, waarbij er, mits zorgvuldig toegepast, geen kans is op verspreiding. Het is natuurlijk wel belangrijk om de gebruikte apparatuur zorgvuldig te reinigen, omdat grond met daar in de knolletjes de belangrijkste verspreidingsbron zijn.
Nadelen van de alternatieven
De methode waarbij we de planten met wortel en al verwijderen en afvoeren naar een erkend verwerkingsbedrijf, welke we in het recente verleden als structurele methode hanteerde, passen we hooguit nog toe in situaties waar we zelf geen eigendom hebben en waar we geen gebruik kunnen of mogen maken van aanliggende terreinen om de planten te begraven. Afvoeren brengt namelijk hoge kosten voor transport en storten met zich mee en is daarnaast milieubelastend en daarmee minder duurzaam. Het alternatief om de plantjes met gewasbeschermingsmiddelen te behandelen willen we achter de hand houden voor uiterste noodgevallen. Ook daarbij letten we uiteraard op duurzaamheid. We denken in de praktijk deze methode echter helemaal niet meer te hoeven toepassen.
Ongenode landbouwgast
Knolcyperus is een vervelende “gast” omdat het zich snel vermeerdert. Het groeit ook snel; heeft een groot aanpassingsvermogen aan wisselende omstandigheden; is zeer competitief ten opzichte van andere planten voor licht, water en nutriënten; en is weinig gevoelig voor bestrijdingsmiddelen. Een groot probleem is verder dat de knolletjes vele jaren kiemkrachtig blijven en dat ze niet allemaal gelijk uit “kiemrust” komen. Dus onder gelijke omstandigheden zijn er knolletjes die het eerste jaar ontkiemen/uitschieten en andere pas het volgende jaar of vele jaren daarna.
Besmetting is ingrijpend voor de boer
Knolcyperus veroorzaakt zowel kwantitatieve als kwalitatieve verliezen voor de landbouw, vooral in de akkerbouw. Wanneer de plant wordt aangetroffen, is dit voor vele gewassen reden tot afkeuring en daarmee vernietiging van het product. Daarnaast is het gewas, zeker bij uitgangsmateriaal/plantgoed, onverkoopbaar. De opbrengst voor de landbouw vermindert door onderdrukking door knolcyperus, maar ook doordat het chemische stoffen afscheidt die het kiemen en de groei van het gewas afremmen. Ook bevordert knolcyperus de denitrificatie in de bodem, waardoor toegepaste bemesting zijn doel deels misloopt. Tenslotte is knolcyperus een waardplant voor een arsenaal van plagen (insecten, schimmels, nematoden en plantenvirussen).
Plant- en pootgoed moet vrij zijn van knolcyperus. Het maakt daarom onderdeel uit van de keuring van de gewassen en geoogste partijen door de keuringsdiensten. Een besmetting van knolcyperus is ingrijpend voor de betreffende boeren. Knolcyperus heeft onder andere een teelt-verbod tot gevolg van alle akker- en tuinbouwgewassen voor tenminste 3 jaar op de besmette locaties waarbij hoge kosten komen kijken voor bestrijdingsmiddelen om dit hardnekkige onkruid te bestrijden.
En uiteraard willen we daar niet aan bijdragen!
Knolcyperus
Foto: Homer Edward Price (Flickr)
Meer lezen?
Meer informatie over knolcyperus en bestrijdingsmethoden leest u in het artikel van Brigit Smit, Waterschap Limburg. Dit verscheen in de nieuwsbrief van december 2018 beschikbaar in het pdf-archief
Tekst: Martien van Beljouw, Strategisch adviseur Waterschap De Dommel
Verschenen in de nieuwsbrief plaagsoorten juni 2020