Uit automatische cameramonitoring van vispassages in het beheergebied van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden blijkt dat niet alleen vissen profiteren van de door het waterschap aangelegde verbindingen, maar dat ook de Amerikaanse rivierkreeft veelvuldig als passant wordt vastgelegd op de gevoelige plaat.

Auteur: Maarten Hoetmer
Foto's: HDSR / ATKB

Alle passanten op de film
Gedurende de monitoring worden zowel kamer als sluisvispassages op gebruik door vissen gecontroleerd door ATKB. ATKB maakt hierbij gebruik van camerasystemen van KBTS. Hierbij worden er filmpjes gemaakt van alles wat passeert, waarbij soorten automatisch op naam worden gebracht. Als bijvangst zijn er ook veel opnamen van rivierkreeften gemaakt. Het voordeel van een filmpje ten opzichte van een foto is onder andere dat goed te zien is in welke richting een soort zich verplaatst, en of de soort zijn tocht door de vispassage volledig aflegt (want niet alle pogingen worden met goed gevolg afgerond).

Migratie is beide richtingen
Bij de tegen de stroming in passerende rivierkreeften valt het op dat een deel dit voorwaarts doet, dus met de scharen naar voren, maar dat er ook exemplaren zijn die dit achterstevoren doen. Zal dit een kwestie van persoonlijke voorkeur zijn, of is de één slimmer dan de ander (achterwaarts lijkt vlotter te gaan)? Migratie vind in elk geval in beide richtingen plaats, waarbij de pogingen die met de stroming mee plaatst vinden het meest succesvol zijn. In een aantal gevallen lijkt de kreeft per ongeluk in de vispassage belandt, waardoor de rivierkreeft een heuse achtbaanrit aflegt.

Verspreiding via passages?
Aan het einde van de monitoringsperiode wordt aan de hand van de opnames beoordeeld of er sprake is van gerichte migratie. Binnen het beheergebied van HDSR dragen de vispassages hoogstwaarschijnlijk niet significant bij aan de verspreiding van de rivierkreeft omdat deze al zo talrijk aanwezig zijn, maar helemaal zeker is dat niet. Bij het maken van nieuwe (natuur)verbindingen dient daarom altijd in het achterhoofd gehouden te worden dat er ook negatieve effecten kunnen optreden als gevolg van de nieuwe verbinding. Mooi voorbeeld hiervan is de aanleg van het Rhein-Main-Donaukanaal, welke in 1992 afgerond is. Doordat het stroomgebied van de Donau via de Main gekoppeld is aan het stroomgebied van de Rijn, komen er inmiddels in bijna heel Nederland de zogenaamde Donaugrondels voor, met alle effecten op de inheemse bodemsoorten van dien….