De reuzenbalsemien is een eenjarige plant uit de balsemienfamilie, van het geslacht Impatiens ofwel springzaad.Bestrijding van de reuzenbalsemien kan wenselijk zijn om de biodiversiteit in een gebied te behouden of wanneer de begroeiing (grasmat) van een kade dreigt te verdwijnen door beschaduwing of verdrukking door deze planten.
De plant wordt twee meter hoog, heeft vlezige stengels en grote symmetrische roze-rood tot paarse bloemen. De naam verwijst naar de weeïge, zoete geur die de plant afgeeft. De planten zijn rijk aan nectar, worden bestoven door bijen en hommels en verspreiden zich via zaden.
Van oorsprong komt de reuzenbalsemien uit het Himalaya gebied en Noord-India van waaruit hij in de 19e eeuw als tuinplant werd ingevoerd. Sinds de 20e eeuw vestigt de plant zich ook in waterkanten, op vochtige tot natte bodems op beschaduwde plaatsen, bijvoorbeeld langs struweelranden en in ruigten met hoge brandnetels. De soort is algemeen in het rivierengebied en de stedelijke omgeving en breidt zich uit in verruigende beekdalen en brongebieden. De plant verspreidt zich snel doordat de zaden ver worden weggeslingerd en door mens en dier makkelijk worden meegesleept. De reuzenbalsemien is inmiddels in vele natte terreinen een plaag geworden, die de inheemse soorten daar verdringt.
Bestrijding van de reuzenbalsemien kan wenselijk zijn om de biodiversiteit in een gebied te behouden of wanneer de begroeiing (grasmat) van een kade dreigt te verdwijnen door beschaduwing of verdrukking door deze planten. Bij het afsterven van de planten in het najaar blijft een kale oever of kade achter waardoor in de wintermaanden ongewenste erosie kan optreden.
Bij de bestrijding is het voorkomen van zaadverspreiding van groot belang. Door te voorkomen dat de planten in bloei komen kan de plant gemakkelijk bestreden worden. Het maaien of uittrekken van de planten vóór de bloei zijn doeltreffende maatregelen. Het afvoeren van het maaisel is niet strikt noodzakelijk als vroeg in het jaar wordt gemaaid (ruim voor de zaadzetting).
Het zaad is maximaal 18 maanden kiemkrachtig en de plant zelf eenjarig, wat betekent dat eliminatie in theorie binnen twee groeiseizoenen mogelijk is. Zaadvorming door één enkele plant kan de inspanning van een intensieve bestrijdingsactie volledig teniet doen. Eliminatie moet daarom zorgvuldig uitgevoerd worden: om van de reuzenbalsemien af te raken kan het nodig zijn om de planten ook bovenstrooms en in de ruime omgeving te bestrijden.
Reuzenbalsemien op de oever
Tekst: Lucienne Vuister HH Rijnland
Verschenen in de nieuwsbrief plaagsoorten juni 2016
Bronnen:
Wikipedia
floravannederland.nl
natuurmonumenten.nl
Beheer en onderhoudsplan waterkeringen 2014-2018, Aa en Maas
Boute, ecologie en wateradvies. Pilots bestrijding exotische water- en oeverplanten parelvederkruid, waterteunisbloem, reuzenbalsemien en Japanse duizendknoop; beheersen of bestrijden? In opdracht van Waterschap De Dommel en Waterschap Aa en Maas (2013)